Geschatte leestijd: 5 minuten
Of het nu om je kapper, make-up artist of schoonheidsspecialist gaat, je hebt er waarschijnlijk nog niet bij stilgestaan dat we in een positie zitten die je leven kan redden. Dit omdat we veel tijd spenderen dicht bij je huid. Op die manier zien wij vaak als eerste een verandering, die zou kunnen wijzen op ons minst favoriete K-woord.
Hierbij wil ik niet insinueren dat we de geschikte personen zijn om een diagnose te stellen. Dat is uiteraard het werk van een dermatoloog. Maar met het aantal melanomen en huidkankers in de lift, is élk oplettend oog uiteraard meegenomen. En al zeker nu huidkanker de meest gediagnosticeerde kanker is met 22600 gevallen in 2019.
UV en huidkanker
Blootstelling aan UV licht is de belangrijkste risicofactor voor huidkanker. Dat wil dus ook zeggen dat de meeste gevallen perfect te voorkomen zijn. Hierbij maakt het niet uit of de UV straling afkomstig is van een zonnebank of van de zon. De schade is cumulatief, onherstelbaar, en loopt op bij elke blootstelling.
De zon zendt 3 soorten UV straling uit: UVA, UVB en UVC. UVC wordt weggefilterd door de ozonlaag, terwijl UVA en UVB onze huid kunnen indringen. UVB straling komt in de bovenste huidlaag terecht en kan hier zorgen voor verbranding. Daarom dat ik de B altijd vergelijk met “de B van Burning”. UVB is dus de hoofdoorzaak van zonnebrand, maar ook van huidkanker. UVA straling komt tot de middelste laag van de huid. Hier draag het bij aan vroegtijdige huidveroudering, daarom noem ik het de A van Aging. Maar niet enkel huidveroudering kan plaatsvinden onder invloed van UVA, huidkanker ook!
Of je nu van de zon verbrandt, roder wordt, vervelt of mooi bruin kleurt (shocker), het zijn allemaal tekenen van onherstelbare zonneschade die je opgelopen hebt.
Vroege diagnose
Een vroege ontdekking is cruciaal in de behandeling van huidkanker. Hoe sneller de diagnose, hoe groter de kans is dat je een operatie vermijdt, plaatselijke verminking en zelfs een levensbedreigende situatie. Huidkanker is iets dat je sneller ziet dan dat je het voelt. Daarom is het zo belangrijk dat je ook leert hoe je het kan herkennen!
Huidkanker kan opgedeeld worden in 2 groepen, melanomen en carcinomen. De twee meest voorkomende huidkankers vallenn in de categorie carcinomen en noemen plaveiselcelcarcinoom en basaalcelcarcinoom. Melanoom komt gelukkig het minste voor, maar het is de dodelijkste vorm die zich bovendien snel kan verspreiden over het lichaam en zo andere kankers kan vormen.
Basaalcelcarcinoom (BCC)
BCC is de meest voorkomende huidkanker. Deze bevindt zich ook meestal op plaatsen die vaak aan de zon blootgesteld worden zoals het gelaat, de hals en oren. Ze groeien traag en verspreiden zich zelden over het lichaam. Wel kunnen ze voorkomen in verschillende groottes en vormen. Grote BCC’s zijn lastiger weg te snijden, en laten dus altijd sporen na eens ze behandeld zijn.
Zo herken je een basaalcelcarcinoom:
- Een wondje dat maar niet lijkt te genezen is een vaak voorkomend symptoom. Het blijft een tijd een wonde, lijkt te genezen dmv een korstje, om daarna weer te beginnen bloeden.
- Een parelachtig glimmend knobbeltje. Soms doorzichtig maar dikwijl roze, rood of wit. Het bobbeltje kan ook getint, zwart of bruin zijn, vooral bij mensen met donker haar, en wordt dikwijls verward met een gewone moedervlek.
- Een roze gezwelletje met een iets verhoogde rand en inkeping in het midden. Als het gezwel groeit worden er ook kleine bloedvaatjes zichtbaar.
- Een plekje waar de huid roder en geïrriteerd is. Komt dikwijls voor op het gelaat, borst, schouders, armen of voeten. Soms komt er een korstje op te staat. Het kan ook jeuken of pijn doen, of juist geen ongemak geven. Het blijft alleszins staan en lijkt niet te genezen.
Plaveiselcelcarcinoom (PCC)
PCC is de tweede meest voorkomende huidkanker. Ook hier komt het vooral voor op plaatsen die blootgesteld zijn door zonlicht zoals het gelaat, hals, oren, lippen en armen. PCC’s komen ook weer voor in verschillende groottes en vormen en groeien tegen variabele snelheden. Ze kunnen ongemakken veroorzaken, misvormingen teweeg brengen en in zeldzame gevallen levensbedreigend worden.
Zo herken je een PCC
- Een klein, hard, wit of huidskleurig knobbeltje, de meeste PCC’s zien er in het begin zo uit
- Een schilferig rood plekjes met een onregelmatige rand dat soms een korst vormt of bloedt. Het blijft hardnekkig aanwezig en geneest niet.
- Een verhoogd gezwel dat in het midden wat meer ingevallen is en af en toe bloedt. Een PCC zoals dit kan snel in grootte toenemen.
- Een open wondje dat bloedt en een korst vormt maar nooit volledig geneest.
- Een wratachtig gezwel dat een korst vormt en af en toe bloedt.
Melanoom
Melanoom ziet er meestal uit als een nieuwe moedervlek, of als een bestaande moedervlek die ineens verandert van kleur, grootte of vorm. Hierbij is het belangrijk te weten dat melanoom ontzettend hard kan verschillen in grootte, vorm of kleur.
Het ABCDE van melanoom is een veel gebruikte manier om een gewone moedervlek te onderscheiden van een melanoom. Deze afbeelding tonen voorbeelden van melanoom en helpen je herkennen wat normaal is en wat niet. Maar, niet alle melanomen zien er zo uit en sommige kunnen ook heel klein zijn.
Onthou dat dit een goede vertrekpositie is om verdachte moedervlekken te checken. Niet elke kanker volgt echter deze regels, maar tegelijk is niet elke moedervlek met een kenmerk hierboven vernoemd kwaadaardig.
Voorzichtigheid is dus aangeraden. En hoewel we ons best ook doen om veranderingen in je huid te monitoren, is het belangrijk te vermelden dat we niet medisch getraind zijn om kanker te diagnosticeren.
Het is belangrijk om je huid regelmatig te controleren. Als je over iets onzeker bent, overleg dit dan zeker met je huisdokter, of doe een checkup bij de dermatoloog.
Afsluiten doe ik graag nog met enkele tips om je kans op huidkanker te verminderen:
- Vermijd UV blootstelling tussen 11u en 15u in de zomer of in zonnige klimaten
- Bescherm je huid elke dag + breng je SPF om de 2u opnieuw aan als er veel UV is
- Scherm de huid van je hoofd, gelaat en schouders af met bijvoorbeeld hoeden en petten.
- Vermijd het gebruik van zonnebank